Synopsis:
De postmoderne filosofie – al een heel veelzeggende titel op zich – heeft van Heidegger onthouden dat de metafysica een “onto-theo-logie” was. Dat betekent dat zij eerst de werkelijkheid tot een eenheid, een geheel bracht (ontologie) en de regie van dat geheel dan toevertrouwde aan een principe, doorgaans God (vandaar: theologie). In zichzelf ontdubbelde die postmoderne erfenis zich langs twee lijnen, een ontologische (Deleuze, Badiou, Meillassoux, etc.) en een theologische (Derrida, Levinas, Vattimo, Nancy, etc.). Dat laatste traject volgen we hier van naderbij. Het toont hoe filosofie en theologie, van oudsher in gespannen verhouding van dienstmaagd of heerseres, zich nu als ‘vrienden’ gaan gedragen. Philosophia amica theologiae. Dat heeft interessante implicaties naar zowel beider zelfverstaan als naar het verstaan van (het Woord) God. Immers, wil filosofie niet opgaan in de theologie, dan moet zij bepaalde geloofselementen uit haar godsbeeld elimineren. Vanwaar kan zij dan vertrekken met het denken van God, als het geen openbaring of geloofservaring is?
Begeleiding dr. Erik Meganck, Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (HIW) Leuven
Wat heb ik weerhouden:
Eerst even “onto-theo-logie” verklaren:
Onto = Grieks voor “zijn”
Theo = “Hoogste Zijnde” – het “theion” = hetgeen jou kan enthousiasmeren, buiten jezelf treden, een denken dat openstaat voor alles
Logie = volgens een consistente logica wordt alles bijeengehouden
Leibnitz: “niets is ongegrond”
De mens en de Rede en de Filosofie (= de koningin)
Als we het niet begrijpen bestaat het niet. Alles wat we kunnen verstaan is werkelijkheid.
De top van de driehoek/piramide: “God” of “iets” anders als “Hoogste Zijnde” of “Het Zijn”
Causa Sui = het enige dat is zonder oorzaak. Het zijnde dat zichzelf ondersteunt.
Alles binnen de driehoek is de werkelijkheid.
Buiten de driehoek bestaat er niets.
In Frankrijk Gilles De Leuze met diepgravende studies over kernfilosofen.
Jean-Luc Nancy, een hedendaags Frans filosoof komt op 1 & 2 maart e.k. naar Leuven met o.a. een lezing “Le Présent du Temps”: de gave van de tijd, de tegenwoordigheid van de tijd. Dit op dinsdag 1 maart om 19:00.
Hij behoort bij de differentiedenkers – differentiefilosofie ziet noch een tegenstelling, noch een identiteit.
Het denken kan niet volledig zuiver gemaakt worden. Hetgeen je onderdrukt komt terug. Het rationele is verbonden met het irrationele. Het alogon = “zonder woorden” of “dat wat is zonder reden” of “onuitsprekelijk”. Het is niet eenduidig. Geen licht zonder duisternis.
Heidegger: de ontologische differentie. Er is iets waar we niet bij kunnen. Je kan nooit het gehele zijn denken.
Derrida: “differ-a-nce”. Het denken is religieus, een hoopvol vertrouwen, beloftevol, vredevol, belofte zonder belofte,… Het vertrouwen dat het beter wordt, het verhoopte maar dit komt niet per bestelwagen op een bepaald uur. Het zal komen in een voor ons totaal onverstaanbaar gegeven.
verwijzing naar de lezing van 1 maart =
https://hiw.kuleuven.be/ned/events/jean-luc-nancy